Ανιχνεύοντας το παρελθόν: Κυκλαδικός πολιτισμός και αρχαίοι οικισμοί της Άνδρου

Μονοήμερο – διήμερο

Η Άνδρος είναι το βορειότερο και 2^ο  σε μέγεθος  νησί των Κυκλάδων, το οποίο βρίσκεται σε καίριο σημείο από  στρατηγική και εμπορική άποψη. Έχει μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, άφθονα νερά, γόνιμο έδαφος, πλούσια βλάστηση και πολλούς κολπίσκους, αρκετοί από τους οποίους είναι  προφυλαγμένοι  από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, εξασφαλίζοντας λόγω της θέσης τους, από τα πολύ παλιά χρόνια, τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την δημιουργία προϊστορικών οικισμών.

Από τα σχετικά πρόσφατα ευρήματα των αρχαιολόγων, είναι ο οργανωμένος και οχυρωμένος οικισμός του «Στρόφιλα», δυτικά της Άνδρου, ο οποίος θεωρείται, κατά μια χιλιετία, προγενέστερος της Πρωτοκυκλαδικής  περιόδου.  

Στον οικισμό βρέθηκαν πολλές βραχογραφίες που απεικονίζουν πλοία, καταδεικνύοντας και την ναυτική προϊστορία των κατοίκων της Άνδρου.

Το πρόγραμμα: «Ο Κυκλαδικός πολιτισμός σε χέρια παιδικά φωτίζει αρχαία μυστικά» επιχειρεί  να προσεγγίσει  τον Κυκλαδικό πολιτισμό και να τον συνδέσει  με την διαχείριση του περιβάλλοντος.

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

1.        Να  γνωρίσουν οι μαθητές τα χαρακτηριστικά του Κυκλαδικού Πολιτισμού.

2.        Να  κατανοήσουν τον τρόπο ζωής των κυκλαδιτών σε σχέση με την διαχείριση του περιβάλλοντος.

3.        Να βιώσουν τη διαδικασία ανασκαφής.

4.        Να καταλάβουν την μεθοδολογία καταγραφής των ευρημάτων.

5.        Να αντιληφθούν και να εκτιμήσουν τα ευρήματα ως σημαντική πηγή πληροφοριών.

6.        Να μάθουν να αναγνωρίζουν μέσα από την μελέτη ευρημάτων τις χρονικές περιόδους της ιστορίας.

7.        Να συνειδητοποιήσουν την αμεσότητα της σχέσης παρελθόντος και παρόντος.

8.        Να εκτιμήσουν τον κυκλαδικό πολιτισμό σε σχέση με τον χρόνο και τον χώρο ανάπτυξης του.

9.        Να νιώσουν την γοητεία της κυκλαδικής γλυπτικής.

Να αποκτήσουν  δεξιότητες συλλογικής εργασίας και να εκφράσουν τα συμπεράσματα και τις εντυπώσεις τους με τρόπο ελεύθερο και δημιουργικό.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Γνωστικό-Θεωρητικό:  Οι μαθητές μαθαίνουν: Τις ιστορικές εποχές του κυκλαδικού πολιτισμού με τα χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα, την ιστορία της Άνδρου από την Πρωτοκυκλαδική Ι περίοδο μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια, τον αρχαιότερο οργανωμένο και οχυρωμένο οικισμό της Ευρώπης τον «Στρόφιλα» (4500-3200  π.Χ.), την τεχνική των ανασκαφών, την σχέση εκείνων των ανθρώπων με το περιβάλλον, το οικολογικό αποτύπωμα σαν έννοια και σε παραλληλισμό της εποχής του χαλκού με την σύγχρονη εποχή και τους τρόπους  αναγνώρισης των αρχαιολογικών ευρημάτων.

Πρακτικό-Βιωματικό: Οι μαθητές ακολουθώντας συγκεκριμένη διαδρομή στο Αρχαιολογικό Μουσείο Άνδρου, προσεγγίζουν βιωματικά τον τρόπο ζωής και σκέψης των κυκλαδιτών , εκείνης της εποχής ,καθώς και την ιστορία, τη θρησκεία και τη σχέση τους με το  περιβάλλον κατά την περίοδο 3200 – 31 π.Χ.  Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και παίρνουν τον απαραίτητο εξοπλισμό. Ξεκινούν την επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Άνδρου  από τον εκθεσιακό χώρο της «Ζαγοράς» καταγράφοντας σημαντικά γεγονότα από το 3200 π.Χ. μέχρι το 31 π.Χ.  Παρατηρούν τα ευρήματα και τις μακέτες στον χώρο, περιγράφουν τον τρόπο ζωής των αρχαίων ανθρώπων αλλά και την σχέση που είχαν με το περιβάλλον. Εξετάζουν αντίγραφα ευρημάτων τα συνθέτουν και τα περιγράφουν.  Ακολουθούν την διαδικασία ανασκαφής που χρησιμοποιούν οι αρχαιολόγοι σε αντίγραφα ευρημάτων. Τέλος, οι ομάδες συμπληρώνουν φύλλα εργασίας, προκειμένου να αποτυπώσουν τις νέες γνώσεις και εμπειρίες που απέκτησαν.

Δημιουργικό: Οι μαθητές σχεδιάζουν και δημιουργούν πήλινα ομοιώματα ειδωλίων και σκευών χρησιμοποιώντας τον εξοπλισμό του ΚΠΕ για αυτή τη δράση. Ζωγραφίζουν αγγεία με σχέδια της γεωμετρικής περιόδου.

Παρουσίαση: Οι ομάδες εργασίας παρουσιάζουν τα συμπεράσματα τους, εκφράζουν με καλλιτεχνικό τρόπο την εμπειρία τους από την υλοποίηση του προγράμματος και το αξιολογούν.

ΜΟΝΟΗΜΕΡΟ

08:30 - 09:30	ΕΝΑΡΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Άφιξη των μαθητών στο Κ.Π.Ε. Κορθίου. Καλωσόρισμα των μαθητών, ευαισθητοποίηση - Σύντομη παρουσίαση του προγράμματος μέσω βιντεοπροβολών και ενημέρωση για τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν στο πεδίο. Κανόνες Ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται, επεξήγηση του εξοπλισμού που θα χρησιμοποιηθεί.   Χωρισμός των μαθητών σε ομάδες και εφοδιασμός απαραίτητου εξοπλισμού. (τεχνικός εξοπλισμός).
09:30 - 10:00	ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ
10:00 - 14:00	ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ Οι μαθητές επισκέπτονται το αρχαιολογικό μουσείο Άνδρου όπου ανα ομάδες κινούνται στα τρία επίπεδα του χώρου. Στο πρώτο επίπεδο, η 1η ομάδα (ευρήματα "Ζαγοράς") παρατηρεί και συμπληρώνει τα αντίστοιχα φύλλα εργασίας που είναι διαμορφωμένα για αυτόν το χώρο. Στο δεύτερο επίπεδο η 2η ομάδα (ευρήματα Παλαιόπολης) παρατηρεί και συμπληρώνει τα αντίστοιχα φύλλα εργασίας που είναι διαμορφωμένα για αυτόν το χώρο. Στο τρίτο επίπεδο η 3η ομάδα (εργαστηριακός χώρος) μαθαίνει για την δαδικασία ανασκαφής και τον τρόπο καταγραφής των ευρημάτων με βιωματικό τρόπο. Οι τρείς ομάδες εναλλάσσονται στα τρία επίπεδα του μουσείου.    Οι μαθητές αναγνωρίζουν τα χαρακτηριστικά στα ευρήματα ανάλογα με τις εποχές (πρωτοκυκλαδική, αρχαϊκή, γεωμετρική κλπ)  Συγκρίνουν τον τρόπο ζωής των ανθρώπων στην εποχή του χαλκού με το σημερινό τρόπο ζωής. Αναλύουν τον κοινωνικό και πολιτισμικό ρόλο των κυκλαδιτών στην  εποχή του χαλκού. Από τις αναφορές και τα ευρήματα, που υπάρχουν στο χώρο περιγράφουν τις διατροφικές συνήθειες, την θρησκεία, την υφαντική και το τέλος της ζωής των ανθρώπων εκείνης της εποχής.    Σχεδιάζουν και ζωγραφίζουν σκεύη της γεωμετρικής εποχής με τα αντίστοιχα σχέδια (πρώιμης, μέσης και ύστερης γεωμετρικής περιόδου). Αναγνωρίζουν διάφορα σκεύη και μαθαίνουν την χρησιμότητα τους.  Οι ομάδες συμπληρώνουν και ελέγχουν τα φύλλα εργασίας τους, εξάγουν τα τελικά συμπεράσματά τους και εκφράζουν τις εντυπώσεις τους.  Η κάθε ομάδα παρουσιάζει την εργασία της και στη συνέχεια δίνεται χρόνος για συζήτηση.  Οι συμμετέχοντες συμπληρώνουν έντυπα αξιολόγησης του προγράμματος.
14:00	ΛΗΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΔΙΗΜΕΡΟ 
ΠΡΩΤΗ ΗΜΕΡΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

- 12:00

ΈΝΑΡΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Άφιξη των μαθητών στο Κ.Π.Ε. Κορθίου. Καλωσόρισμα των μαθητών

12:00 - 14:00 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Ξενάγηση στους ιστορικούς χώρους του κτιριακού συγκροτήματος της Αγίας Τριάδας όπου στεγάζεται το Κ.Π.Ε. Κορθίου. Ευαισθητοποίηση - Παρουσίαση του προγράμματος μέσω βιντεοπροβολών και ενημέρωση για τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν στο πεδίο.  Κατασκευή πήλινων ειδωλίων ή σκευών στο εργαστήριο πηλού του ΚΠΕ Επεξήγηση κανόνων ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται.  Κατανομή των μαθητών σε ομάδες. Διαδραστικές δραστηριότητες στο εργαστήριο Πληροφορικής του Κ.Π.Ε. Κορθίου   14:00 ΛΗΞΗ ΠΡΩΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΗΜΕΡΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

8:30 - 08:45	ΑΦΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΣΤΟ Κ.Π.Ε. ΚΟΡΘΙΟΥ Εφοδιασμός των μαθητών με τον κατάλληλο τεχνικό εξοπλισμό.
08:45 - 09:15	ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ.
09:15 - 14:00	ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ Οι μαθητές επισκέπτονται το αρχαιολογικό μουσείο Άνδρου όπου ανα ομάδες κινούνται στα τρία επίπεδα του χώρου. Στο πρώτο επίπεδο, η 1η ομάδα (ευρήματα "Ζαγοράς") παρατηρεί και συμπληρώνει τα αντίστοιχα φύλλα εργασίας που είναι διαμορφωμένα για αυτόν το χώρο. Στο δεύτερο επίπεδο η 2η ομάδα (ευρήματα Παλαιόπολης) παρατηρεί και συμπληρώνει τα αντίστοιχα φύλλα εργασίας που είναι διαμορφωμένα για αυτόν το χώρο. Στο τρίτο επίπεδο η 3η ομάδα (εργαστηριακός χώρος) μαθαίνει για την δαδικασία ανασκαφής και τον τρόπο καταγραφής των ευρημάτων με βιωματικό τρόπο. Οι τρείς ομάδες εναλλάσσονται στα τρία επίπεδα του μουσείου.    Οι μαθητές αναγνωρίζουν τα χαρακτηριστικά στα ευρήματα ανάλογα με τις εποχές (πρωτοκυκλαδική, αρχαϊκή, γεωμετρική κλπ)  Συγκρίνουν τον τρόπο ζωής των ανθρώπων στην εποχή του χαλκού με το σημερινό τρόπο ζωής. Αναλύουν τον κοινωνικό και πολιτισμικό ρόλο των κυκλαδιτών στην  εποχή του χαλκού. Από τις αναφορές και τα ευρήματα, που υπάρχουν στο χώρο περιγράφουν τις διατροφικές συνήθειες, την θρησκεία, την υφαντική και το τέλος της ζωής των ανθρώπων εκείνης της εποχής.    Σχεδιάζουν και ζωγραφίζουν σκεύη της γεωμετρικής εποχής με τα αντίστοιχα σχέδια (πρώιμης, μέσης και ύστερης γεωμετρικής περιόδου). Αναγνωρίζουν διάφορα σκεύη και μαθαίνουν την χρησιμότητα τους.  Οι ομάδες συμπληρώνουν και ελέγχουν τα φύλλα εργασίας τους, εξάγουν τα τελικά συμπεράσματά τους και εκφράζουν τις εντυπώσεις τους.  Η κάθε ομάδα παρουσιάζει την εργασία της και στη συνέχεια δίνεται χρόνος για συζήτηση.  Οι συμμετέχοντες συμπληρώνουν έντυπα αξιολόγησης του προγράμματος.
	14:00    ΛΗΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ