" Το Περιβάλλον της Άνδρου ( Φυσικό – Πολιτιστικό – Κοινωνικό) ως πεδίο έρευνας και μελέτης στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση "

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

25/05/2012 – 27/05/2012

 Παρασκευή 25-5-2012

• 17.00 – 17.30 : Προσέλευση – Εγγραφές
• 17.30 – 17.45 : Έναρξη - χαιρετισμοί
• 17.45 – 18.00 : "Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ", Ξυλόκοτα Αναστασία, Τμηματάρχης του τμήματος Β΄ Περιβ/κής Αγωγής και Αγωγής Υγείας της ΣΕΠΕΔ
• 18.00 – 18.45: Παρουσίαση των προγραμμάτων του ΚΠΕ – Δραστηριότητες αλληλογνωριμίας των μελών της ομάδας
• 18.45 – 19.05 : " Το Νέο Σχολείο και η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ", Ν. Στεφανόπουλος, Υπεύθυνος Π.Ε. στη Δ/νση Α/θμιας Εκπ/σης Δ΄Αθήνας
• 19.05 – 19.25 : " Περιβαλλοντικές Ιδεολογίες", Θ. Παπαπαύλου, Δάσκαλος
• 19.25 – 19.40 : Διάλειμμα
• 19.40 – 20.00 : " Η φωτογραφία ως εργαλείο στην Π.Ε.", Ε. Νιάρχου, Υπεύθυνη Π.Ε. στη Δ/νση Α΄θμιας Εκπ/σης Γ΄ Αθήνας
• 20.00 – 20.20 : " Η αξιολόγηση στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση", Ξυλόκοτα Αναστασία
• 20.20 – 20.40 : " Η ορνιθοπανίδα της Άνδρου", Χ. Κουρουζίδης, Υπεύθυνος Π.Ε. στη Δ/νση Α΄θμιας Εκπ/σης Ν. Ημαθίας
• 20.40 – 21.30 : "Προσεγγίζοντας το περιβάλλον της Άνδρου μέσα από τη Δραματική Τέχνη στην Εκπαίδευση", Σ. Περδικάρη, Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής
• 21.30 – 21.45 : Συζήτηση

Σάββατο 26-5-2012

• 9.00 – 9.30 : Μετάβαση στο πεδίο (Επισκοπείο Άνδρου)
• 9.30 – 13.00 : Πρόγραμμα του ΚΠΕ Κορθίου " Ξερολιθιές – δαντελωτοί σχηματισμοί της ελληνικής γης ", ΚΠΕ Κορθίου
• 13.00 – 15.00 : Γεύμα
• 15.00 – 17.00 : Ανάπαυση

 Απόγευμα: Ομάδες σε κυκλική εναλλαγή στο πεδίο.

• 17.00 - 17.30 : Μετάβαση στο πεδίο (Παραπόρτι Χώρας Άνδρου)
• 17.30 – 18.30 : ΟΜΑΔΑ Α΄: Ανάγνωση τοπίου, φυτική κάλυψη, πολιτιστικά στοιχεία, ανθρώπινες παρεμβάσεις – Θ. Παπαπαύλου, Ε. Νιάρχου
• 17.30 – 18.30 : ΟΜΑΔΑ Β΄: Ανάγνωση τοπίου, πανίδα και ορνιθοπανίδα – Χ. Κουρουζίδης, Ν. Στεφανόπουλος
• 18.30 – 18.45 : Διάλειμμα - αλλαγή ομάδων (στη μέση της διαδρομής)
• 18.45 – 19.45 : ΟΜΑΔΑ Α΄: Ανάγνωση τοπίου, πανίδα και ορνιθοπανίδα – Χ. Κουρουζίδης, Ν. Στεφανόπουλος
• 18.45 – 19.45 : ΟΜΑΔΑ Β΄: Ανάγνωση τοπίου, φυτική κάλυψη, πολιτιστικά στοιχεία, ανθρώπινες παρεμβάσεις – Θ. Παπαπαύλου, Ε. Νιάρχου

Κυριακή 27-5-2012 

• 9.00 – 10.15 : ΟΜΑΔΑ Α΄: Σύνθεση των εργασιών πεδίου – Ε. Νιάρχου, Ν. Στεφανόπουλος
• 9.00 – 10.15 : ΟΜΑΔΑ Β΄: Φωτοαφήγηση – Θ. Παπαπαύλου, Χ. Κουρουζίδης
• 10.15 – 11.30 : ΟΜΑΔΑ Α΄: Φωτοαφήγηση – Θ. Παπαπαύλου, Χ. Κουρουζίδης
• 10.15 – 11.30 : ΟΜΑΔΑ Β΄: Σύνθεση των εργασιών πεδίου – Ε. Νιάρχου, Ν. Στεφανόπουλος
• 11.30 – 11.45 : Διάλειμμα - καφές
• 11.45 – 12.15 : Παρουσίαση εργασιών πεδίου – φωτοαφήγησης, Ε. Νιάρχου, Ν. Στεφανόπουλος
• 12.15 – 12.45 : Το παιχνίδι με τις κάρτες – Θ. Παπαπαύλου, Χ. Κουρουζίδης
• 12.45 – 13.00 : Συμπλήρωση ερωτηματολογίων αξιολόγησης σεμιναρίου, ΚΠΕ Κορθίου – Παραλαβή Βεβαιώσεων

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ (εργαστήριο αξιολόγησης σεμιναρίου)

Εισηγητής: Παπαπαύλου Θεόδωρος

ΣΤΟΧΟΙ: Πρωτότυπος και ενδιαφέρον τρόπος αξιολόγησης δραστηριοτήτων μαθητών ή σεμιναρίων εκπαιδευτικών

ΥΛΙΚΑ: Ο εκπαιδευτής πρέπει από πριν να έχει έτοιμες τις κάρτες πάνω στις οποίες θα ζωγραφίσουν και θα γράψουν οι συμμετέχοντες. Για τις κάρτες είναι απαραίτητα έγχρωμα χαρτόνια μεγέθους Α4 τόσα όσοι και οι συμμετέχοντες.

Πλαίσια slides τόσα όσοι και οι συμμετέχοντες.

Slides projector

ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΗΣ ΚΑΡΤΑΣ

Διπλώνουμε τα χαρτόνια στη μέση και σε αυτό που θα χρησιμοποιήσουμε ως «εξώφυλλο» κάνουμε μία τρύπα περίπου στο μέσον όση και το μέγεθος που έχει η τρύπα στο πλαίσιο των slides. Τα χαρτόνια τα φτιάχνουμε μία μόνο φορά και μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε πολλές φορές και σε διαφορετικές ομάδες.

ΕΜΨΥΧΩΤΗΣ: Πρέπει να έχει από πριν οργανωθεί σωστά ώστε να έχει όλα τα απαραίτητα υλικά. Επίσης αν συντονίζει μόνος την ομάδα θα πρέπει να έχει από πριν σχεδιάσει την δραστηριότητα που θα υλοποιήσουν οι συμμετέχοντες στο κενό διάστημα μεταξύ των δύο φάσεων του εργαστηρίου. Είναι προτιμότερο αυτό το εργαστήριο να γίνει με βοήθεια δύο ακόμη ατόμων που θα βοηθήσουν σε πρακτικές ανάγκες ή θα συντονίσουν ένα εργαστήριο στο διάστημα του νεκρού χρόνου.

Καλό θα είναι να έχει λάβει μέρος στο εργαστήριο ως απλός συμμετέχον, αν και δεν είναι απαραίτητο.

 

ΦΩΤΟΑΝΑΛΥΣΗ- ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ

ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΑΣΚΕΣ (εργαστήριο)

Εισηγητής: Παπαπαύλου Θεόδωρος

ΣΤΟΧΟΙ: Ανάπτυξη της παρατηρητικότητας.

            Ανάπτυξη της τεχνικής λήψης γρήγορης απόφασης

            Ανάπτυξη της δεξιότητας για την σωστή χρήση και διαχείριση του χρόνου.

            Ανάπτυξη της συνεργασίας

Η αντίληψη και η κατανόηση της έννοιας της ολιστικότητας.

ΥΛΙΚΑ: Δύο ή τρεις φωτογραφίες που πρέπει να επιλεγούν πολύ προσεκτικά από τον εμψυχωτή και να περιέχουν οπωσδήποτε έντονες αντιθέσεις. Οι φωτογραφίες καλό θα είναι να έχουν μέγεθος Α4.

Χαρτόνι έγχρωμο μεγέθους Α4 140 gr.

Φωτοτυπημένο ατομικό ερωτηματολόγιο σε τόσα αντίτυπα όσα οι συμμετέχοντες επί του αριθμού των φωτογραφιών που θα μελετηθούν. Αν π.χ συμμετέχουν 25 άτομα και εξετάσουμε 3 φωτογραφίες θα πρέπει να έχουμε 75 ερωτηματολόγια. Ενδεικτικό ερωτηματολόγιο παρατίθεται στη συνέχεια.

Φωτοτυπημένο ομαδικό ερωτηματολόγιο σε έγχρωμο χαρτί για να διαφέρει από το ατομικό σε τόσα αντίτυπα όσα οι ομάδες επί των αριθμό των φωτογραφιών που θα μελετηθούν. Αν π.χ έχουμε 5 ομάδες και μελετήσουμε 3 φωτογραφίες χρειάζονται 15 ομαδικά ερωτηματολόγια. Το ατομικό και ομαδικό ερωτηματολόγιο περιέχουν τις ίδιες ερωτήσεις.

Αφού επιλέξουμε με προσοχή τις φωτογραφίες μας, ώστε να περιέχουν σημαντικές αντιθέσεις, τις τυπώνουμε αρκετές φορές σε μέγεθος Α4. Επιλέγουμε δύο ή περισσότερα θέματα στην ίδια φωτογραφία που έχουν έντονη αντίθεση, πχ ένα όμορφο και μεγάλο δέντρο που δίπλα του υπάρχει ένας όγκος σκουπιδιών και χρησιμοποιώντας τα χαρτόνια , φροντίζουμε να καλύψουμε όλη τη φωτογραφία και να αποκαλύψουμε μόνο το μεγάλο δέντρο. Δημιουργούμε αρκετές τέτοιες φωτογραφικές μάσκες, ώστε να μπορούμε να δώσουμε σε κάθε ομάδα δύο μάσκες για να μελετήσουν. Από την ίδια φωτογραφία επιλέγουμε οπωσδήποτε και δεύτερο θέμα, το οποίο αποκαλύπτουμε με τον ίδιο τρόπο και το αναπαράγουμε σε τόσα αντίτυπα όσα και το πρώτο. Το δεύτερο θέμα θα πρέπει να έχει κυρίαρχες αντιθέσεις σε σχέση με το πρώτο πχ στην προαναφερόμενη φωτογραφία σαν δεύτερο θέμα πρέπει να αποκαλυφθεί ο όγκος των σκουπιδιών δίπλα από το δέντρο.

Ακριβώς την ίδια διαδικασία μπορούμε να ακολουθήσουμε και για άλλες φωτογραφίες.

ΕΜΨΥΧΩΤΗΣ: Πρέπει να είναι έμπειρος στο συντονισμό εργαστηρίων, να έχει από πριν μελετήσει προσεκτικά τις φωτογραφίες Επίσης να κρατά αυστηρά τον χρόνο που δίνει είτε για την ατομική μελέτη της φωτογραφίας είτε για την ομαδική σύνθεση για να λάβει όσο το δυνατόν πιο αυθόρμητες απαντήσεις και να ασκήσει τους συμμετέχοντες στη γρήγορη λήψη αποφάσεων.

Καλό θα είναι να έχει λάβει μέρος στο εργαστήριο ως απλός συμμετέχον, αν και δεν είναι απαραίτητο.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Χωρίζουμε τους συμμετέχοντες σε ομάδες των 5-6 ατόμων. Δίνουμε σε όλους τους συμμετέχοντες το ερωτηματολόγιο και τους λέμε ότι θα συμπληρώνουν ένα ερωτηματολόγιο για κάθε φωτογραφία που θα τους δίνουμε για να μελετάνε. Επειδή ο χρόνος που θα έχουν στη διαθεσή τους για να μελετήσουν κάθε φωτογραφία και να απαντήσουν στο ερωτηματολόγιο θα είναι λίγος τους προτρέπουμε να μην δίνουν απαντήσεις με πλήρη κείμενα αλλά κρατώντας σημειώσεις. Επίσης τους προτρέπουμε να απαντούν όσο γίνεται πιο αυθόρμητα και να μην σκέφτονται ιδιαίτερα για κάθε απάντηση που πρέπει να δώσουν. Αμέσως μετά δίνουμε την ίδια φωτογραφική μάσκα σε όλες τις ομάδες και τους δηλώνουμε ότι ο χρόνος που έχουν είναι 5 λεπτά.

Μετά την παρέλευση του πεντάλεπτου ζητάμε να σταματήσουν να γράφουν στο προσωπικό τους ερωτηματολόγιο και μοιράζουμε τα έγχρωμα ερωτηματολόγια, ένα για κάθε ομάδα. Η ομάδα εκλέγει-διορίζει το γραμματέα της και μέσα στα επόμενα 5 λεπτά πρέπει να συνθέσει τις προσωπικές απόψεις σε μία ομαδική άποψη. Σημειώνουμε ότι δεν πρέπει απλά να καταγραφούν όλες οι προσωπικές απόψεις, αλλά με εφαλτήριο τις προσωπικές απόψεις η ομάδα να σχηματίσει την δική της άποψη.

Όταν ο χρόνος που είχε διατεθεί τελειώσει, ζητάμε από τους γραμματείς των ομάδων να παρουσιάσουν στην ολομέλεια τις απόψεις της ομάδας για τη φωτογραφία που μελέτησαν, σε συγκεκριμένο χρόνο όχι μεγαλύτερο από 2 λεπτά. Αφού παρουσιάσουν όλες οι ομάδες δίνουμε πέντε ως δέκα λεπτά χρόνο για να αναπτυχθεί διάλογος μεταξύ όλων των συμμετεχόντων για θέματα που αφορούν τη φωτογραφία και δεν υπήρξε ,κατά την παρουσίαση, συμφωνία.

Ακριβώς η ίδια διαδικασία ακολουθείται και για τη δεύτερη φωτογραφική μάσκα από την ίδια φωτογραφία. Δεν ενημερώνουμε τους συμμετέχοντες ότι πρόκειται για κομμάτι από την ίδια φωτογραφία.

Όταν τελειώσει η διαδικασία και με την δεύτερη φωτογραφική μάσκα ή δίνουμε και μία τρίτη από την ίδια φωτογραφία, αν το έχουμε προβλέψει και υπάρχει και διαθέσιμος χρόνος, ή παρουσιάζουμε στην ολομέλεια την πλήρη φωτογραφία.

Ζητάμε λοιπόν να αναπτυχθεί ένας διάλογος συγκρίνοντας τις απαντήσεις τους, όταν έβλεπαν τις φωτογραφικές μάσκες με τις τωρινές απαντήσεις που μπορεί να έχουν βλέποντας, την συνολική εικόνα. Επειδή στο ερωτηματολόγιο υπάρχουν αρκετές ερωτήσεις που έχουν να κάνουν με αισθήσεις αλλά και συναισθήματα, ο διάλογος που θα αναπτυχθεί θα είναι πολύ έντονος και ο εμψυχωτής πρέπει πολύ προσεκτικά να τον διαχειριστεί.

Όταν θα έχει κοπάσει κάπως η ένταση, ζητάμε από τους συμμετέχοντες να μας πουν αυτοί οι ίδιοι ποιους στόχους νομίζουν ότι είχε το εργαστήριό μας και αν πέτυχε κάποιους από αυτούς.

ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ-ΣΧΟΛΙΑ: Συχνά συμμετέχοντες έχουν δηλώσει ότι θέλαμε να τους εμπαίξουμε επειδή χρησιμοποιήσαμε πολύ αντίθετες φωτογραφικές μάσκες μέσα από την ίδια εικόνα. Εκεί βρίσκεται και η δύναμη αυτού του εργαστηρίου. Οφείλουμε να διαχειριστούμε τέτοιες απόψεις για να εντοπίσουμε ότι στη ζωή μας δεν υπάρχουν μονοσήμαντες απόψεις ούτε καν απεικονίσεις και πρέπει να μπορούμε να δούμε πολλές πίσω από τις εικόνες. Άλλωστε αυτοί που εμπαίζουν τους πολίτες με τις τεράστιες αντιθέσεις στη ζωή μας δεν είναι οι εμψυχωτές ενός εργαστηρίου.

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ολιστική αντίληψη για το περιβάλλον

Εντοπισμός , ανάλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων

ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ. Οι φωτογραφικές μάσκες μπορούν να δημιουργηθούν και ηλεκτρονικά και να προβάλλουμε στις ομάδες τα θέματα που  εμείς έχουμε επιλέξει και να δίνουμε μόνο το ανάλογο ερωτηματολόγιο. Με αυτό τον τρόπο ελέγχουμε απόλυτα τον χρόνο που δίνουμε κάθε φορά για να μελετήσουν τη φωτογραφία και να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο. Επίσης επειδή η αποκοπή-αποκάλυψη από την κυρίως φωτογραφία του θέματος που έχουμε επιλέξει γίνεται ηλεκτρονικά, παρουσιάζουμε το θέμα μας πολύ μεγαλύτερο. Βεβαίως θα πρέπει να έχουμε εξασφαλίσει έναν βιντεο-προτζέκτορα.

Με την προβολή όμως, χάνεται η μαγεία της συγκέντρωσης της ομάδας γύρω από το φωτογραφικό θέμα που έχουμε δώσει και η δραστηριότητα φαίνεται πιο «ψυχρή».

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ

Εισηγητής: Παπαπαύλου Θεόδωρος

Η εισήγηση πραγματεύεται τις περιβαλλοντικές ιδεολογίες από τη γέννηση τους την εποχή του ρομαντισμού και του ρεύματος επιστροφής στη φύση μέχρι τις απόψεις για τα σύγχρονα οικολογικά κόμματα. Έχει σαφείς και εκτεταμένες αναφορές στα βασικά οικολογικά ρεύματα της κοινωνικής οικολογίας και της βαθειάς οικολογίας.

Και όλα αυτά τα πραγματεύεται μέσα στο φόντο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

Η φωτογραφία ως εργαλείο στην περιβαλλοντική εκπαίδευση

Νιάρχου Ελένη – Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Γ’ Αθήνας

Η εφαρμογή της τέχνης της φωτογράφησης, ως «εργαλείο» κατά της διάρκειας των σχολικών περιβαλλοντικών προγραμμάτων, θεωρείται αποτελεσματική και ουσιαστική καινοτομία στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Η χρήση τέτοιων μεθόδων στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση βοηθά ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί, μια και είναι μια παιδαγωγική διαδικασία που προϋποθέτει αυθεντικές εμπειρίες των μαθητών. Συνηθίζουμε να αναζητάμε αυτές τις εμπειρίες βγαίνοντας τόσο από την αίθουσα όσο και από το τυπικό πρόγραμμα της τάξης. Σε αυτές τις «εξόδους» κύριο εργαλείο για να «συλλέξουν»  βιώματα οι μαθητές μας είναι οι αισθήσεις τους. Και κύρια αποστολή μας είναι να ενεργοποιήσουμε τις αισθήσεις τους φροντίζοντας για το κλίμα των δράσεων και επιλέγοντας ερεθίσματα που απευθύνονται σε όσο το δυνατόν περισσότερες (εικόνες, ήχους, οσμές, αγγίγματα, γεύσεις). Η φωτογραφική τέχνη αγγίζει και συγκινεί τους χρήστες της. Επομένως αυτοί διαμορφώνουν κίνητρα και ενδιαφέροντα δράσης σχετικά με το θέμα τους. Η βίωση των συγκινήσεων που δημιουργεί η φωτογράφιση, δημιουργεί την απαραίτητη ψυχική και συναισθηματική ενέργεια, που χρειάζεται ο μαθητής για την μελέτη του περιβαλλοντικού θέματος, μια και χαρακτηρίζεται από μια συνεχή συνδιαλλαγή μεταξύ της «καρδιάς» και του νου.

«Μια φωτογραφία αξίζει όσο χίλιες λέξεις», αρκεί να αποκωδικοποιήσουμε με σωστό τρόπο αυτό που θέλει να μας πει, στοχεύοντας η περιβαλλοντική ομάδα να το χρησιμοποιήσει ως ένα σημαντικό εργαλείο στη μελάτη του θέματος που εργάζεται.

 Θέμα εργαστηρίου: «Προσεγγίζοντας το περιβάλλον της Άνδρου μέσα από τη Δραματική Τέχνη στην Εκπαίδευση»

Εμψυχώτρια: Δρ. Σοφία Περδικάρη, Σχολική Σύμβουλος Προσχολική .Αγωγής

Περίληψη εργαστηρίου: Σκοπός του εργαστηρίου είναι η προσέγγιση και η ευαισθητοποίηση των συμμετασχόντων σε θέματα, ζητήματα που μπορούν να προκύψουν σε περιηγητές στην Άνδρο μέσω των ασκήσεων και τεχνικών της Δραματικής Τέχνης στην Εκπαίδευση (Δ.Τ.Ε.).

Στόχοι του εργαστηρίου είναι η ανάπτυξη γνώσεων, η καλλιέργεια στάσεων και η προώθηση της κριτικής σκέψης και συμπεριφοράς σε σχετικά θέματα και ζητήματα με το περιβάλλον της Άνδρου.

Το βιωματικό εργαστήριο αρχίζει με άσκηση γνωριμίας μεταξύ των εκπαιδευτικών και χωρισμό σε ομάδες και ακολουθεί η ανακάλυψη του θέματος. Εμβάθυνση στο θέμα γίνεται μέσω της δημιουργίας σχετικού σεναρίου και της αναπαράστασής του μέσα από «παγωμένη εικόνα» και «αυτοσχέδια δρώμενα». Αξιολόγηση-παρουσίαση του εργαστηρίου επιτυγχάνεται μέσα από την άσκηση των «τηλεφωνικών συνδιαλέξεων» κατά την οποία οι συμμετέχοντες καλούνται να δημοσιοποιήσουν τις θέσεις τους για το θέμα. Το εργαστήριο κλείνει με συζήτηση και αναστοχασμό στην ολομέλεια.

«Η ορνιθοπανίδα της Άνδρου»

Κουρουζίδης Θεοχάρης, Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νομού Ημαθίας  

Mε αφορμή την ορνιθοπανίδα της Άνδρου  παρουσιάζεται  το θέμα των προστατευόμενων περιοχών και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κάθε προστατευόμενης περιοχής που καθορίζουν και καθορίζονται από μια σειρά παραμέτρων.

Α) Τη γεωμορφολογία της περιοχής.

Β) Τη θέση του νησιού  στο κοντινό και ευρύτερο περιβάλλον .

Γ) Τις ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή.

Δ) Τα φυσικά ενδιαιτήματα ( χώρους τροφοληψίας , κουρνιάσματος και φωλαιοποίησης ) .

Ε) Τα είδη της ορνιθοπανίδας ( προστατευόμενα και μη) *

Ζ) Τις διατροφικές ανάγκες των πουλιών .

Η) Τις απειλές  που προκύπτουν από τις ανθρώπινες δραστηριότητες ( τουρισμό, οικιστική ανάπτυξη, τουριστικές υποδομές, υποδομές Α.Π.Ε. , επισκέψεις σε βραχονησίδες, μείωση βιοποικιλότητας, καταστροφή ενδιαιτημάτων , όχληση κατά την αναπαραγωγή, λοθροθηρία  κ.λ.π.) και τους φυσικούς θηρευτές.

Θ) Τα μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνονται ( προληπτικά και μη)  τόσο σε επίπεδο πολιτείας όσο και  τοπικής κοινωνίας .

Ι) Τις προοπτικές οικοτουριστικής ανάπτυξης

Κ) Την περιβαλλοντική εκπαίδευση ως μοχλό προώθησης των απαραίτητων μέτρων για την προστασία των πουλιών και των ενδιαιτημάτων τους τόσο στα κέντρα λήψεων αποφάσεων όσο και σε προσωπικό επίπεδο με την αλλαγή στάσεων συμπεριφοράς.

Λ) Τα είδη των πουλιών που  καταγράφηκαν στην περιοχή στα τέλη του 19ου  και τις αρχές του 20^ου αιώνα και τη σύγκριση με τις σημερινές καταγραφές.

* Η Άνδρος έχει χαρακτηριστεί περιοχή  ΙΒΑ  ( Ιmportad Bird Area) στα ελληνικά ΖΕΠ (Ζώνη Ειδικής Προστασίας) , για 4 είδη πουλιών .

1) τον Σπιζαετό που αναπαράγεται στο ορεινό μέρος του νησιού

2) τον Αιγαιόγλαρο που αναπαράγεται στις νησίδες γύρω από το νησί

3) τον Θαλασσοκόρακα που αναπαράγεται στις νησίδες γύρω από το νησί

4) και τον Μαυροπετρίτη που αναπαράγεται στις νησίδες γύρω από το νησί και τις απότομες όχθες του νησιού.

Βιβλιογραφικές Αναφορές :

·         Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία . Πρόγραμμα Υπευθύνων Παρακολούθησης Προστατευόμενων Περιοχών, ( caretakers).

• «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για

              τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας.

                Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας»

              Τάσος Δημαλέξης, Δημήτρης Μπούσμπουρας, Θάνος Καστρίτης.

                  Αθήνα  Οκτώβριος 2009

• Mr. C. G. Bird on XV.-A Visit to the Cyclades.By C. G. BIRD, M.B.O.U.

Η Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (Specially Protected Area) της Άνδρου, περιλαμβάνει το κεντρικό τμήμα της Άνδρου. Περιέχεται η δυσπρόσιτη περιοχή του κόλπου Βιταλίου, τα βουνά Αγ. Σαράντα και Πέταλο και ο όρμος Άχλα, με βραχώδεις γκρεμούς, καθώς και όλες οι νησίδες της Άνδρου. Μεγάλο ορνιθολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ρέματα Βόρης και Άρνης τα οποία υπάγονται σε περιοχή Natura 2000.
Είδη ορνιθοπανίδας που προστατεύονται από τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης και την Κοινοτική Οδηγία 92/43ΕΟΚ και έχουν καταγραφεί στην Άνδρο :
* Ixobrychus minutus (Νανομουγκάνα)
* Ardea purpurea (Πορφυροτσικνιάς)
* Accipiter nisus (Ξεφτέρι)
* Hieraaetus fasciatus (Σπιζαετός)
* Charadrius dubius (Ποταμοσφυριχτής)
* Luscinia megarhynchos (Αηδόνι)
* Nycticorax nycticorax (Νυχτοκόρακας)
* Ardeola ralloides (Κρυπτοτσικνιάς)
* Egretta garzetta (Λευκοτσικνιάς)
* Motacilla alba (Λευκοσουσουράδα)
* Parus caeruleus (Γαλαζοπαπαδίτσα)
* Alectoris chukar (Νησοπέρδικα)
* Phalacrocorax aristotelis (Θαλασσοκόρακας)
* Calonectris diomedea (Αρτέμης)
* Puffinus yelkouan (Μύχος)
* Buteo buteo (Ποντικοβαρβακίνα)
* Pernis apivorus (Σφηκοβαρβακίνα)
* Circaetus gallicus (Φιδαετός)
* Falco eleonorae (Μαυροπετρίτης)
* Falco peregrinus (Πετρίτης)
* Falco tinnunculus (Βραχοκιρκίνεζο)
* Sterna hirundo (Ποταμογλάρονο)
* Lanius collurio (Αετομάχος)
* Emberiza caesia (Σκουρόβλαχος )

Εργαστήριο « Παρατήρηση Ορνιθοπανίδας»

Κουρουζίδης Θεοχάρης, Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νομού Ημαθίας  

Σε συνδυασμό με την εισήγηση « Τα πουλιά της Άνδρου» το εργαστήριο της παρατήρησης πουλιών γίνεται για να εξοικειωθούν οι συμμετέχοντες στην χρήση των κατάλληλων εργαλείων που χρησιμοποιούν οι παρατηρητές πουλιών .

Τα απαραίτητα εργαλεία που πρέπει να έχει ένας παρατηρητής πουλιών είναι :

Α) ένα ζευγάρι κιάλια 10Χ το λιγότερο για δασικές περιοχές και μέχρι 15χ για ανοικτές εκτάσεις

Β) Τηλεσκόπιο όταν πρόκειται για υγροτοπικές παρατηρήσεις ή πολύ μακρινές.

Γ)  Έναν «οδηγό πεδίου» ( ειδικό βιβλίο αναγνώρισης   πουλιών)

Δ) Προαιρετικά , όσοι έχουν φωτογραφική μηχανή με τηλεφακό ( 12χ και άνω)

Οι συμμετέχοντες καλούνται να χειριστούν τόσο τα κιάλια όσο και τον οδηγό πεδίου . Με τη βοήθεια του συντονιστή του εργαστηρίου , οι συμμετέχοντες εξοικειώνονται στη χρήση των κιαλιών και του τηλεσκοπίου  , ενώ τους δίνονται οι κατάλληλες οδηγίες για το πώς θα μπορέσουν να βρουν εκείνα τα χαρακτηριστικά του είδους που θα το εντάξουν αρχικά σε μια ομάδα πουλιών και στη συνέχεια ανάλογα με κάποια ποιο λεπτομερή χαρακτηριστικά να εντοπίσουν το είδος. 

• ( Μέγεθος, σύγκριση με κάποιο κοινό είδος - πχ σπουργίτι , δεκαοχτούρα )
• ( Περιοχή που παρατηρήθηκε το πουλί – υγρότοπος, δάσος, κ.λ.π.)  
• ( Έντονα χαρακτηριστικά-  μικρό ή μεγάλο ράμφος , κοντά ή ψηλά  πόδια , κοντός ή μακρύς λαιμός κ.λ.π.)
• ( Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά- χοντρό ή λεπτό ράμφος, Χρωματισμοί , κελαϊδίσματα)
• ( Εποχή παρατήρησης- ξεχειμώνιασμα, μετανάστευση, αναπαραγωγική περίοδος )

 

Διδακτικό μαθησιακό πεδίο, περιβάλλον και εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη

Νίκος Στεφανόπουλος, Υπεύθυνος Π.Ε. Δ’Αθήνας

            Η Ε.Α.Α. η οποία είναι μετεξέλιξη της Π.Ε. (Ν.1892/90), προαπαιτεί «Πρασίνισμα των Π.Σ.».

Το Πράσινο Σχολείο:

Α) Είναι αυτόνομο και ενιαίο

Β) Προτάσσει αρχές και αξίες της Αειφόρου Ανάπτυξης

Γ) Εξασφαλίζει τη διασύνδεση βασικών περιβαλλοντικών θεμάτων από την πρώτη σχολική ηλικία μέχρι το γυμνάσιο.

Δ) Αποσκοπεί στον εντοπισμό και τη διερεύνηση περιβαλλοντικών προβλημάτων, στη λογική του τι πρέπει να γνωρίζει να κάνει ο μαθητής/τρια, πολίτης, το κράτος κλπ.

Τα νέα στοιχεία του Πράσινου Σχολείου:

1) Εστίαση στον επαναπροσδιορισμό των αναγκών του ατόμου και της κοινωνίας

2) Αναθεώρηση αξιών που έχουμε υιοθετήσει ως άτομα και κοινωνίες

3) Διεύρυνση/προσαρμογή της θεματολογίας της UNECE σε τοπικά και εθνικά ζητήματα και προβλήματα

4) Καταμερισμός ανά τάξη θεμάτων-κλειδιών με βάση τα διδασκόμενα γνωστικά αντικείμενα της τάξης

5) Διάρθρωση των υποθεμάτων με κριτήριο το βαθμό δυσκολίας κλπ.

6) Επιλογή επίλυσης προβλήματος, ως βασική διδακτική στρατηγική, συνοδευόμενη από ομαδοσυνεργατικές τεχνικές

7) Συνεργασία σχολείου-οικογένειας-τοπικής κοινωνίας-Δήμου

8) Νέες διαστάσεις : τοπική κοινωνία/Ευρωπαϊκή και Παγκόσμια Κοινότητα, Αειφόρος Ανάπτυξη

 Πυλώνες της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη είναι:

• ·         Το περιβάλλον
• ·         Η κοινωνία
• ·         Η οικονομία
• ·         Οι θεσμοί
• ·         Η εκπαίδευση

Σκοπός του Νέου Πράσινου Σχολείου είναι η καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης των μαθητών/τριών, η διαμόρφωση περιβαλλοντικά εγγράμματων πολιτών, με ικανότητα να λαμβάνουν αποφάσεις και να συμμετέχουν στην πρόληψη-επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων καθώς επίσης και η συμμετοχή όλων των μαθητών/τριών σε σχέδια εργασίας-project μικρής και μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας.

Βασικοί οργανωτές του πράσινου σχολείου είναι η διεπιστημονικότητα, η εστίαση σε πραγματικά ζητήματα-προβλήματα όπως π.χ. ενεργειακή κρίση, υποβάθμιση φυσικών πόρων, οι διερευνητικές βιωματικές δράσεις, η διαθεματικότητα και το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία με ανάδειξη τοπικών, φυσικών, ιστορικών, πολιτιστικών, πολιτισμικών χαρακτηριστικών.