ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ

Σε πολλές περιοχές του κόσμου οι μεγάλες πυρκαγιές είναι μέρος των φυσικών διεργασιών των οικοσυστημάτων λόγω του εύφλεκτου της φυτικής βιομάζας κατά τις περιόδους ξηρασίας. Επιπλέον, οι ανθρώπινες δραστηριότητες στις πυκνοκατοικημένες περιοχές αποτελούν σημαντική αιτία έναρξης πυρκαγιάς αλλά και σημαντικό παράγοντα που συντελεί στην ερημοποίηση πολλών περιοχών. Η πυρκαγιά επηρεάζει άμεσα τη βλάστηση, το έδαφος και τα είδη της πανίδας που μετακινούνται σχετικά αργά. Οι περιοχές που έχουν καεί δεν έχουν φυτική κάλυψη για μήνες ή και χρόνια με αποτέλεσμα το έδαφος να εκτίθεται στη διάβρωση του ανέμου και της βροχής και να υποβαθμίζεται με άλλες άμεσες συνέπειες, όπως πλημμυρικά φαινόμενα, μείωση της διήθησης του νερού και του εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα, υλικές ζημιές κ.α. Κάθε καλοκαίρι η φωτιά ταλανίζει τη χώρα μας τρώγοντας αδηφάγα πολλά στρέμματα δάσους και αποτελεί τον πιο σοβαρό κίνδυνο γι’αυτό. Τα ξερά υλικά, κλαδιά, χόρτα και φύλλα στο έδαφος, σε συνδυασμό με το μεσογειακό θερμό καλοκαίρι, το μόνο που χρειάζονται είναι μια σπίθα για να απλωθεί η φωτιά υποβοηθούμενη από τους ισχυρούς ανέμους και να καταστρέψει τα πάντα στο διάβα της.

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

•Οι μαθητές να γνωρίσουν και να αγαπήσουν τη φύση σαν ζωντανό οργανισμό από τον οποίο εξαρτόμαστε άμεσα και ο οποίος χρειάζεται την προστασία μας.

•Να κατανοήσουν το ρόλο της φωτιάς στα μεσογειακά εδάφη.

•Να προσεγγίσουν βιωματικά τις επιπτώσεις των πυρκαγιών μέσα από παρατηρήσεις και αναλύσεις στις καμένες περιοχές.

•Να γνωρίσουν την αναγκαιότητα της ύπαρξης των δασικών οικοσυστημάτων.

•Να καταλάβουν τα στάδια αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών (πρόληψη – καταστολή  - αποκατάσταση).

•Να γνωρίσουν τους διάφορους τρόπους αντιμετώπισης  και καταστολής των δασικών πυρκαγιών καθώς και τον βαθμό δυσκολίας και επικινδυνότητας ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες.

•Να κατανοήσουν τις αιτίες πρόκλησης των δασικών πυρκαγιών

•Να καταλάβουν την αναγκαιότητα ύπαρξης της εθελοντικής συνεισφοράς στον  κεντρικό σχεδιασμό της αντιμετώπισης των πυρκαγιών, σύμφωνα με πετυχημένα μοντέλα εθελοντισμού άλλων χωρών.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Ευαισθητοποίηση: Οι μαθητές ευαισθητοποιούνται γύρω από τις συνέπειες που προκαλούνται από τις μεγάλες και επαναλαμβανόμενες πυρκαγιές σε οικολογικό και κοινωνικό επίπεδο.

Γνωστικό-Θεωρητικό:  Οι μαθητές μαθαίνουν για τον ρόλο που έχει διαδραματίσει η φωτιά στα μεσογειακά εδάφη μέσα από ιστορικά και στατιστικά στοιχεία καθώς και για τα τρία στάδια αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών: πρόληψη, καταστολή, αποκατάσταση και πώς αυτά υλοποιούνται ανάλογα με την περίσταση.

Πρακτικό-Βιωματικό: Οι μαθητές επισκέπτονται διάφορα πεδία τα οποία έχουν καεί στο πρόσφατο παρελθόν και συγκρίνουν είδη βλάστησης  καμένης και άκαυτης περιοχής, αναλύουν το έδαφος της καμένης και το συγκρίνουν  με το αντίστοιχο έδαφος της άκαυτης περιοχής, παρατηρούν και καταγράφουν σημάδια αναβλάστησης, διάβρωσης εδάφους μορφολογίας της καμένης περιοχής και πώς η τελευταία συνέβαλε στην εξέλιξη της

Δημιουργικό: Οι μαθητές συλλέγοντας έδαφος καμένης και άκαυτης περιοχές και με κατάλληλα σχεδιασμένες δραστηριότητες παρατηρούν το βαθμό διάβρωσης και διήθησης, πραγματοποιούν επίσης μετρήσεις περιεκτικότητας σε οργανική ύλη στα δυο δείγματα στο εργαστήριο φυσικοχημείας. Από καμένα κλαδιά που  έχουν συλλέξει από το πεδίο και με κατάλληλες μετρήσεις καταλήγουν στον βαθμό έντασης της πυρκαγιάς στην συγκεκριμένη περιοχή. Στο τέλος καταγράφουν με συλλογικό τρόπο τα συμπεράσματά τους και προετοιμάζονται για την παρουσίαση των εργασιών τους.

Παρουσίαση: Οι ομάδες εργασίας παρουσιάζουν τα συμπεράσματα τους, εκφράζουν με καλλιτεχνικό τρόπο την εμπειρία τους από την επίσκεψη στο Κ.Π.Ε. και αξιολογούν το πρόγραμμα.

ΜΟΝΟΗΜΕΡΟ

08:30 - 09:30	ΈΝΑΡΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Άφιξη των μαθητών στο Κ.Π.Ε. Κορθίου. Σύντομη ξενάγηση στους ιστορικούς χώρους του κτιριακού συγκροτήματος της Αγίας Τριάδας όπου στεγάζεται το Κ.Π.Ε. Καλωσόρισμα των μαθητών, ευαισθητοποίηση - Σύντομη παρουσίαση του προγράμματος και των ενεργειών που πρέπει να γίνουν στο πεδίο. Κανόνες Ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται, επεξήγηση του εξοπλισμού που θα χρησιμοποιηθούν. Χωρισμός των μαθητών σε ομάδες και εφοδιασμός απαραίτητου εξοπλισμού. (Ενδυματολογικός και τεχνικός εξοπλισμός).
09:30 - 10:00	ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ
10:00 - 12:00	ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ Περπατώντας σε πρόσφατα καμένη περιοχή, οι μαθητές αναλύουν τοπογραφικούς παράγοντες και παρατηρούν πως αυτοί συντέλεσαν στην κατάληξη της πυρκαγιάς. Παρατηρούν σημάδια αναβλάστησης και καταγράφουν τους μηχανισμούς επιβίωσης που έχουν αναπτύξει διάφορα φυτικά είδη, απέναντι στις πυρκαγιές. Συγκρίνουν, βαδίζοντας στο όριο καμένης και άκαυτης περιοχής, με την βοήθεια οργάνων την γονιμότητα και το PH του εδάφους, μεταξύ των δυο περιοχών. Επισημαίνουν διαφορές ως προς την διάβρωση, υγρασία και πορώδες του εδάφους. Καταγράφουν είδη χλωρίδας-πανίδας, καθώς και πυκνότητας εμφάνισης αυτών στις δυο περιοχές. Επίσης καταγράφουν ήχους, φωτογραφίζουν, κάνουν διάφορες μετρήσεις κ.λ.π. Συμπληρώνουν με βάση τις καταγραφές και παρατηρήσεις τα φύλλα εργασίας. Συλλέγουν υλικά από το πεδίο, στα οποία γίνονται διάφορες μετρήσεις. Στην συνέχεια με βάση αυτά φτιάχνουν εικαστικές δημιουργίες. Παιδαγωγικά παιχνίδια στο πεδίο.
12:00 - 12:30	ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ Κ.Π.Ε. ΚΟΡΘΙΟΥ.
12:30 - 14:30	ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Οι μαθητές αναλύουν τα αποτελέσματα των παρατηρήσεων τους στο πεδίο. Πραγματοποιούν μετρήσεις στα είδη που έχουν συλλέξει στο πεδίο, ώστε να προκύψουν χαρακτηριστικά της πυρκαγιάς που έκαψε την συγκεκριμένη περιοχή. Στο εργαστήριο Η/Υ γίνεται η επεξεργασία των εικόνων και των φυσικών ήχων που καταγράφηκαν στο πεδίο. Οι μαθητές Α΄/θμιας εκπαίδευσης μικρότερων τάξεων και με την καθοδήγηση των Δασκάλων τους  δημιουργούν ζωγραφιές και μετέχουν σε δραστηριότητες – Παιδαγωγικά Παιχνίδια με βάση τα ερεθίσματα που έχουν δεχθεί από  το πεδίο. Οι ομάδες συμπληρώνουν και ελέγχουν τα φύλλα εργασίας τους και αρχειοθετούν τα τελικά συμπεράσματά τους και τις εντυπώσεις τους. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει την εργασία της στην αμφιθεατρική αίθουσα του Κ.Π.Ε. Κορθίου και γίνονται συζητήσεις. Οι συμμετέχοντες συμπληρώνουν έντυπα αξιολόγησης του προγράμματος.
14:30	ΛΗΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΔΙΗΜΕΡΟ

ΠΡΩΤΗ ΗΜΕΡΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
11:30 - 12:00	ΈΝΑΡΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Άφιξη των μαθητών στο Κ.Π.Ε. Κορθίου. Καλωσόρισμα των μαθητών
12:00 - 14:00	ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Ξενάγηση στους ιστορικούς χώρους του κτιριακού συγκροτήματος της Αγίας Τριάδας όπου στεγάζεται το Κ.Π.Ε. Κορθίου. Ευαισθητοποίηση - Παρουσίαση του προγράμματος και των ενεργειών που πρέπει να γίνουν στο πεδίο. Κανόνες Ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται, επεξήγηση του εξοπλισμού που θα χρησιμοποιηθεί. Κατανομή των μαθητών σε ομάδες. Εργασία στο Εργαστήριο Πληροφορικής του Κ.Π.Ε. Κορθίου
14:00	ΛΗΞΗ ΠΡΩΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΗΜΕΡΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
08:30 - 08:45	ΑΦΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΣΤΟ Κ.Π.Ε. ΚΟΡΘΙΟΥ Εφοδιασμός των μαθητών με τον κατάλληλο εξοπλισμό(ενδυματολογικό και τεχνικό)
08:45 - 09:15	ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ.
09:15 - 11:30	ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ Περπατώντας σε πρόσφατα καμένη περιοχή, οι μαθητές αναλύουν τοπογραφικούς παράγοντες και παρατηρούν πως αυτοί συντέλεσαν στην κατάληξη της πυρκαγιάς. Παρατηρούν σημάδια αναβλάστησης και καταγράφουν τους μηχανισμούς επιβίωσης που έχουν αναπτύξει διάφορα φυτικά είδη, απέναντι στις πυρκαγιές. Συγκρίνουν, βαδίζοντας στο όριο καμένης και άκαυτης περιοχής, με την βοήθεια οργάνων την γονιμότητα και το PH του εδάφους, μεταξύ των δυο περιοχών. Επισημαίνουν διαφορές ως προς την διάβρωση, υγρασία και πορώδες του εδάφους. Καταγράφουν είδη χλωρίδας-πανίδας, καθώς και πυκνότητας εμφάνισης αυτών στις δυο περιοχές. Επίσης καταγράφουν ήχους, φωτογραφίζουν, κάνουν διάφορες μετρήσεις κ.λ.π. Συμπληρώνουν με βάση τις καταγραφές και παρατηρήσεις τα φύλλα εργασίας. Συλλέγουν υλικά από το πεδίο, στα οποία γίνονται διάφορες μετρήσεις. Στην συνέχεια με βάση αυτά φτιάχνουν εικαστικές δημιουργίες. Με την καθοδήγηση εθελοντή πυροσβέστη, οι μαθητές δημιουργούν μια «εγκατάσταση» κατάσβεσης πυρκαγιάς.   Παιδαγωγικά παιχνίδια στο πεδίο.
11:30 - 12:00	ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ Κ.Π.Ε. ΚΟΡΘΙΟΥ.
12:00 - 14:30	ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Οι μαθητές αναλύουν τα αποτελέσματα των παρατηρήσεων τους στο πεδίο. Πραγματοποιούν μετρήσεις στα είδη που έχουν συλλέξει στο πεδίο, ώστε να προκύψουν τα χαρακτηριστικά της πυρκαγιάς που έκαψε την συγκεκριμένη περιοχή. Στο εργαστήριο Η/Υ γίνεται η επεξεργασία των εικόνων και των φυσικών ήχων που καταγράφηκαν στο πεδίο. Οι μαθητές Α΄/θμιας εκπαίδευσης μικρότερων τάξεων και με την καθοδήγηση των Δασκάλων τους  δημιουργούν ζωγραφιές και μετέχουν σε δραστηριότητες – Παιδαγωγικά Παιχνίδια με βάση τα ερεθίσματα που έχουν δεχθεί από  το πεδίο. Οι ομάδες συμπληρώνουν και ελέγχουν τα φύλλα εργασίας τους και αρχειοθετούν τα τελικά συμπεράσματά τους και τις εντυπώσεις τους. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει την εργασία της στην αμφιθεατρική αίθουσα του Κ.Π.Ε. Κορθίου και γίνονται συζητήσεις. Πραγματοποίηση διαδραστικών δραστηριοτήτων στην αίθουσα των Η/Υ με συμπλήρωση φύλλων εργασίας. Οι συμμετέχοντες συμπληρώνουν έντυπα αξιολόγησης του προγράμματος.
14:30	ΛΗΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΤΡΙΗΜΕΡΟ

ΠΡΩΤΗ ΗΜΕΡΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
11:30 - 12:00	ΈΝΑΡΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Άφιξη των μαθητών στο Κ.Π.Ε. Κορθίου. Καλωσόρισμα των μαθητών
12:00 - 14:00	ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Ξενάγηση στους ιστορικούς χώρους του κτιριακού συγκροτήματος της Αγίας Τριάδας όπου στεγάζεται το Κ.Π.Ε. Κορθίου. Ευαισθητοποίηση - Παρουσίαση του προγράμματος και των ενεργειών που πρέπει να γίνουν στο πεδίο. Κανόνες Ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται, επεξήγηση του εξοπλισμού που θα χρησιμοποιηθεί. Κατανομή των μαθητών σε ομάδες. Εργασία στο Εργαστήριο Πληροφορικής του Κ.Π.Ε. Κορθίου
14:00	ΛΗΞΗ ΠΡΩΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΗΜΕΡΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
08:30 - 08:45	ΑΦΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΣΤΟ Κ.Π.Ε. ΚΟΡΘΙΟΥ Εφοδιασμός των μαθητών με τον κατάλληλο εξοπλισμό(ενδυματολογικό και τεχνικό)
08:45 - 09:30	ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ.
09:30 - 13:30	ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ Διαβαίνοντας μέσα από το όμορφο δάσος των Εμβρουσών οι μαθητές καταγράφουν ήχους, φωτογραφίζουν και παρατηρούν ότι τους κεντρίζει το ενδιαφέρον. Καταγράφουν είδη χλωρίδας και πανίδας. Διαχωρίζουν είδη επεδάφιας και μη δασικής ύλης. Υλοποίηση δραστηριοτήτων που έχουν στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών μέσω των αισθήσεων τους. Επισημαίνουν τις ιδιαιτερότητες της περιοχής και καταστρώνουν σχέδιο δράσης  υποτιθέμενης πυρκαγιάς σε επίπεδο πρόληψης, καταστολής και αποκατάστασης. Συμπλήρωση ενός μέρους των γενικών φύλλων εργασίας. Συλλέγουν υλικά από το πεδίο, με τα οποία φτιάχνουν εικαστικές δημιουργίες. Παιδαγωγικά παιχνίδια στο πεδίο.
13:30 – 14:15	ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ Κ.Π.Ε. ΚΟΡΘΙΟΥ.
ΤΡΙΤΗ ΗΜΕΡΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
08:30 - 08:45 ΑΦΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΣΤΟ Κ.Π.Ε. ΚΟΡΘΙΟΥ Εφοδιασμός των μαθητών με τον κατάλληλο εξοπλισμό(ενδυματολογικό και τεχνικό) 08:45 - 09:15 ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ.
09:15 - 11:30	ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ Περπατώντας σε πρόσφατα καμένη περιοχή, οι μαθητές αναλύουν τοπογραφικούς παράγοντες και παρατηρούν πως αυτοί συντέλεσαν στην κατάληξη της πυρκαγιάς. Παρατηρούν σημάδια αναβλάστησης και καταγράφουν τους μηχανισμούς επιβίωσης που έχουν αναπτύξει διάφορα φυτικά είδη, απέναντι στις πυρκαγιές. Συγκρίνουν, βαδίζοντας στο όριο καμένης και άκαυτης περιοχής, με την βοήθεια οργάνων την γονιμότητα και το PH του εδάφους, μεταξύ των δυο περιοχών. Επισημαίνουν διαφορές ως προς την διάβρωση, υγρασία και πορώδες του εδάφους. Καταγράφουν είδη χλωρίδας-πανίδας, καθώς και πυκνότητας εμφάνισης αυτών στις δυο περιοχές. Επίσης καταγράφουν ήχους, φωτογραφίζουν, κάνουν διάφορες μετρήσεις κ.λ.π. Συμπληρώνουν με βάση τις καταγραφές και παρατηρήσεις τα φύλλα εργασίας. Συλλέγουν υλικά από το πεδίο, στα οποία γίνονται διάφορες μετρήσεις. Στην συνέχεια με βάση αυτά φτιάχνουν εικαστικές δημιουργίες. Με την καθοδήγηση εθελοντή πυροσβέστη, οι μαθητές δημιουργούν μια «εγκατάσταση» κατάσβεσης πυρκαγιάς.
11:30 - 12:00 ΕΠΙΒΙΒΑΣΗ ΣΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ Κ.Π.Ε. ΚΟΡΘΙΟΥ. 12:00 - 14:30 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ Οι μαθητές αναλύουν τα αποτελέσματα των παρατηρήσεων τους στο πεδίο. Πραγματοποιούν μετρήσεις στα είδη που έχουν συλλέξει στο πεδίο, ώστε να προκύψουν τα χαρακτηριστικά της πυρκαγιάς που έκαψε την συγκεκριμένη περιοχή. Στο εργαστήριο Η/Υ γίνεται η επεξεργασία των εικόνων και των φυσικών ήχων που καταγράφηκαν στο πεδίο. Οι μαθητές Α΄/θμιας εκπαίδευσης μικρότερων τάξεων και με την καθοδήγηση των Δασκάλων τους  δημιουργούν ζωγραφιές και μετέχουν σε δραστηριότητες – Παιδαγωγικά Παιχνίδια με βάση τα ερεθίσματα που έχουν δεχθεί από  το πεδίο. Οι ομάδες συμπληρώνουν και ελέγχουν τα φύλλα εργασίας τους και αρχειοθετούν τα τελικά συμπεράσματά τους και τις εντυπώσεις τους. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει την εργασία της στην αμφιθεατρική αίθουσα του Κ.Π.Ε. Κορθίου και γίνονται συζητήσεις. Οι συμμετέχοντες συμπληρώνουν έντυπα αξιολόγησης του προγράμματος.
14:30	ΛΗΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ